assurgo

assurgo
as-surgo ( ads-, B. and K., Rib., Merk., Halm, Weissenb.; ass-, Roth), surrexi, surrectum, 3, v. n., to rise up, rise, stand up (cf. ad, II. B.; class.; freq. in Verg., once in Ov., never in Hor.; syn.: surgo, consurgo, insurgo, orior).
I.
Lit.
A.
Of persons:

quae dum laudatio recitatur, vos quaeso, qui eam detulistis, adsurgite,

Cic. Clu. 69, 196:

fratrem adsurrexisse ex morbo,

Liv. 3, 24: Valentem e gravi corporis morbo adsurgentem, Tac. H. 2, 99:

intortis adsurgens arduus undis,

Val. Fl. 3, 476:

desine viso adsurgere pulvere,

Claud. Cons. Stil. 3, 3.—Hence, with dat. or absol., to rise up to one, to rise up, out of respect.
a.
With dat.:

an quisquam in curiam venienti adsurrexit?

Cic. Pis. 12:

Utque viro Phoebi chorus adsurrexerit omnis,

Verg. E. 6, 66: Ruricolae Cereri teneroque adsurgite Baccho, * Ov. Am. 3, 2, 53:

honori numinis,

Stat. Th. 2, 60:

cum palam esset ipsum quoque iisdem et assurgere et decedere viā,

Suet. Tib. 31:

cum conaretur assurgere,

id. Caes. 78 al.:

non adsurrexisse sibi,

Vulg. Esth. 5, 9; so with coram (eccl. Lat.):

coram te adsurgere nequeo,

Vulg. Gen. 31, 35.—
b.
Absol.:

neque assurgere neque salutare se dignantem,

Suet. Vesp. 13; Claud. Laud. Stil. 1, 48:

et senes adsurgentes stabant,

Vulg. Job, 29, 8. —In pass. impers.:

ut majoribus natu adsurgatur,

Cic. Inv. 1, 30, 48:

cum adsurrectum ei non esset,

Liv. 9, 46:

ludos ineunti semper adsurgi etiam ab senatu in more est,

Plin. 16, 4, 5, § 13; Suet. Aug. 56: so in a zeugma: haec enim ipsa sunt honorabilia... salutari, appeti, decedi, adsurgi, deduci, etc. (decedi and adsurgi being impers. here, the other verbs pers. ), Cic. Sen. 18, 63.—Hence, trop., to give the preference to, to yield to:

sunt et Aminaeae vites... Tmolius adsurgit quibus,

yields the palm, Verg. G. 2, 98.— Poet.:

jamque adsurgentis dextrā plagamque ferentis Aeneae subiit mucronem, i.e. dextram attollentis,

Verg. A. 10, 797.—
B.
Of inanimate things:

colles adsurgunt,

rise, Liv. 22, 4; so Col. 2, 2, 1, and Tac. A. 13, 38:

Pyramis adsurgit trecentis sexaginta tribus pedibus,

Plin. 36, 12, 17, § 80:

Delos adsurgit Cynthio monte,

id. 4, 12, 22, § 66.—
II.
Transf.
A.
To mount up, to rise, to increase in size, swell, tower up ( poet. ):

cum subito adsurgens fluctu nimbosus Orion,

Verg. A. 1. 535:

adsurgens nox aurea,

Val. Fl. 5, 566:

tumores oriuntur, deinde desinunt, deinde rursus adsurgunt,

Cels. 2, 8:

non coeptae adsurgunt turres,

Verg. A. 4, 86:

terra jacet aggeribus niveis informis septemque adsurgit in ulnas,

rises seven ells high, id. G. 3, 355: Adsurgit ceu forte minor sub matre virente Laurus, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 244.—
B.
Of mental objects.
1.
To rise:

nunc sera querellis Haud justis adsurgis,

i. e. break out in complaints, Verg. A. 10, 95:

adsurgunt irae,

id. ib. 12, 494:

in ultionem adsurgere,

Flor. 3, 1, 10.—
2.
To rise in courage, to rise (cf. the opp. affligi):

gaudet in adversis animoque adsurgit Adrastus,

Stat. Th. 10, 227.—
3.
Of style, etc., to rise, soar:

raro adsurgit Hesiodus,

Quint. 10, 1, 52:

neque comoedia cothurnis adsurgit,

id. 10, 2, 22; cf.:

sublimitate heroici carminis animus adsurgat,

id. 1, 8, 5.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • House of Elzevir — Book about fencing published in Leiden by Isack Elsevier in 1619 Elzevir is the name of a celebrated family of Dutch booksellers, publishers, and printers of the 17th and early 18th centuries. The duodecimo series of Elzevirs became very famous… …   Wikipedia

  • assurgere — {{hw}}{{assurgere}}{{/hw}}o (lett.) assorgere v. intr.  (pres. io assurgo , tu assurgi ; pass. rem. io assursi , tu assurgesti ; part. pass. assurto ; aus. essere ) (lett.) Levarsi in piedi | (fig.) Levarsi in alto, elevarsi …   Enciclopedia di italiano

  • ՅԱՌՆԵՄ — (յարեայ, արի՛, յարուցեալ,) NBH 2 0338 Chronological Sequence: Unknown date, 8c, 12c ἁνίσταμαι, ἑπανίσταμαι , ἑφίσταμαι, ἑξανίσταμαι եւն. surgo, resurgo, exsurgo, assurgo եւ ἑγείρομαι, ἑξεγείρομαι excitor, erigor, expergifacior, in vitam reddor… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • assurgens —   L. assurgo, rise up into the air. Scandent in habit …   Etymological dictionary of grasses

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”